مراحل طراحی قالب تزریق

کلیات
مشکل عمده ای که مبتدیان در شروع کار طراحی قالب با آن روبرو هستند این است که چگونه و از چه بخشی از قالب طراحی را آغاز کنند.در این فصل یک روش مرحله ای در طراحی قالب ارائه خواهد شد.
در عمل،نقشه قالب شامل سه نما است:یک نما از نیمه متحرک ،یک نما از نیمه ثابت و یک برش جانبی از هر دو نیمه .در نقشه مونتاژ قالب بایستی جزئیات تا اندازه ای ترسیم شود که نقشه کش بتواند با استفاده از آن نقشه های اجرائی قطعات قالب را ترسیم نمایند معمولا این دو نیمه شامل یک نمای پلان از دو نیمه متحرک و یک نمای برش جانبی از هر دو نیمه است.
مراحل عملی طراحی یک قالب نمونه در هفت مرحله و با یک صد عملیات کاری تا تکمیل قالب ارائه می شود.این مراحل از تعیین موقعیت محفظه ها در قالب شروع و با کنترل نهایی نقشه ها تمام می شود .شماره عملیات در تمامی مراحل در نقشه ها و توضیحات مشخص شده است .

  • مرحله A : تعیین موقعیت اولیه اینسرتها
    تعیین موقعیت اینسرتها ،مشخص نمودن وضعیت محفظه ها نسبت به خطوط محوری افقی و عمودی است.در این مرححله موقعیت و اندازه اینسرتهای حفره و ماهیچه در دو نمای پلان و برش جانبی تعیین می شوند.
  • مرحله B : سیستم پران
    در این مرحله موقعیت و اندازه پین های پران برگردان تعیین می شوند.ابعاد کلی صفحه پران و صفحه نگهدارنده پران نیز در این مرحله مشخص می شود.قبل از تعیین موقعیت اجزای پران ،بهتر است در این مرحله نوع سیستم خنک کاری برای کنترل دمای قالب بررسی شود.برای این طرح پایه ،یک سیستم سوراخکاری موازی در هر نیمه بکار برده شده است .سوراخهایی در اینسرت قالب ایجاد می شود.با بررسی اولیه مسیرهای خنک کاری در این مرحله از بسیاری مشکلات می توان جلوگیری نمود.
  • مرحلهD : تکمیل نیمه متحرک
    سیستم گردش آب و میله های راهنما به نمای پلان اضافه می شوند تا شکل خارجی قالب و ابعاد نهایی آن تعیین شود.در مقطع برش جانبی نقشه بوش تزریق کامل می شود .علاوه بر آن موارد دیگری مانند سیستم تغذیه،پین اسپرو،تکیه گاهها و صفحه نگهدارنده با جزئیات مربوطه ترسیم می شوند.
  • مرحله E : تکمیل نیمه ثابت
    نمای پایینی پلان نیمه ثابت به صورت تصویر آئینه ای از نیمه بالایی پلان باید ترسیم شود.ابعاد خارجی و شکل قالب مشخص شده است .راهگاهها و پین اسپرو به مجموعه اضافه می شوند. به محض کامل شدن نمای پلان بایستی درباره ی نقشه نمای برش جانبی قالب تصمیم گیری نمود.در برش جانبی بایستی همه قطعات قالب ترسیم شوند .بنابراین در برش جانبی قطعاتی از قبیل بلوک های تکیه گاهی پین برگردان،پین پران و بقیه قطعات نمایش داده خواهند شد.موارد باقی مانده شامل میله ها و بوش های راهنما و موقعیت سوراخهای عبور خنک کاری است .توجه داشته باشید که برش جانبی از قطعات یکسان و همانند مزیتی ندارد.
  • مرحله F : تکمیل نمای برش جانبی
    در طی این مرحله نمای برش جانبی کامل می شود.برای مشخص کردن و نمایش دادن صحیح کلیه قطعات قالب،برش های موضعی در محل مناسبی روی نماهای پلان انتخاب می شوند.
  • مرحله G : تکمیل نقشه
    مرحله نهایی تمیزکاری نقشه است ،پاک کردن خطوط اضافی ،کنترل نقشه و تعیین صفحاتی که بایستی به یکدیگر بسته شوند.در ادامه وجود حرف”P ” در کنار هر عملیات نشان دهنده نمای پلان و حرف” S ” نشان دهنده ی نمای برش جانبی است.

  • مسئله
    یک قالب دو محفظه ای برای تولید جعبه شکل زیرطراحی کنید.جنس جعبه از پلی استایرن مقاوم در برابر ضربه است.نقشه بایستی شامل نمای پلان متحرک و نمای برش جانبی از دو نیمه قالب باشد.

شکل ۱:جعبه ای که قالب دو محفظه ای برای آن مورد نیاز است

جعبه ای که قالب دو محفظه ای برای آن مورد نیاز است

شکل ۱:جعبه ای که قالب دو محفظه ای برای آن مورد نیاز است

  • مرحلهA :تعیین موقعیت اولیه اینسرتها
    کاغذ نقشه کشی را به دو نیمه تقسیم کنید.سمت چپ رابرای ترسیم نمای پلان نیمه متحرک و سمت راست را برای ترسیم نمای جانبی اختصاص دهید.
    ۲(p,s) خط محور افقی را روی کاغذ ترسیم کنید.
    ۳(s) در قسمت راست کاغذ یک خط عمودی ترسیم کنید.این خط،خط جدایش قالب است.
    ۴(s) دو خط افقی که نشان دهنده قطر بوش تزریق باشد ترسیم نمائید.
    ۵(s) یک خط محور افقی برای محفظه ترسیم نمائید.توجه کنید که فاصله این خط محور از خط محور افقی اصلی با توجه به ابعاد زیر قابل محاسبه است.
    ۶(s) نمای برش جانبی از موقعیت محفظه نسبت به خط مرکزی ترسیم شود.(عملیات۵).اصولا این عملیات ترسیم نمای طولی از قطعه است.خط جدایش قطعه با خط جدایش قالب منطبق است.(عملیات ۳)
    ۷(s) دیواره خارجی قطعه را ترسیم کنید.ضخامت فولاد زیر حفره باید برای استفاده از پیچ و پین فضای کافی داشته باشد.
    ۸(s) بصورت مشابه دیواره خارجی اینسرت ماهیچه ترسیم شود.
    ۹(p) خط محور عمودی را در نمای پلان ترسیم نمائید.
    ۱۰(p) خطوط افقی دیواره ماهیچه را ترسیم کنید.این خطوط را بایستی با استفاده از نمای برش جانبی تصویر داد.(برای اجتناب از سر در گمی،زاویه درافت نقشه کشی نبایستی در این نقشه در نظر گرفته شود.)
    ۱۱(p) خطوط عمودی دیواری ماهیچه را ترسیم کنید.فاصله این خطوط به نقشه قطعه بستگی دارد.
    ۱۲(p) خطوط محوری شعاعهای گوشه دار با توجه به ابعاد قطعه ترسیم کنید.
    ۱۳(p) شعاع را در هر گوشه ترسیم کنید.
    ۱۴(p) با استفاده از نمای برش جانبی خط افقی محیط خارجی اینسرت ماهیچه را ترسیم کنید.
    ۱۵(p) دو خط عمودی با توجه به ابعاد اینسرت ماهیچه ترسیم شود.فرض این است که ضخامت اطراف ماهیچه ثابت باشد.
    ۱۶(p) خطوط مرکزی شعاعهای گوشه ترسیم شود.
    ۱۷(p) یک شعاع به اندازه ۴ میلی متر در هر گوشه اینسرت ترسیم شود.(عملیات ۱۶).B.N این شعاع هم چنین در هر گوشه گودی نگهدارنده برای سهولت ماشین کاری ایجاد می شوند.
مرحله A

شکل ۲:نمای پلان نیمه متحرک تعیین موقعیت اولیه اینسرتها

شکل 2:نمای پلان نیمه متحرک تعیین موقعیت اولیه اینسرتها

شکل ۲:نمای پلان نیمه متحرک تعیین موقعیت اولیه اینسرتها

  • مرحلهB :سیستم پران
    در باره اندازه،تعداد و موقیت پین های پران تصمیم گیری شود.سه عدد پین به قطر ۵ میلیمتر( ۳/۱۶ اینچ)برای پران این قطعه در موقعیت های تعیین شده مناسب است. خطوط مرکزی این پران ها ترسیم شود.
    ۱۹(p) سه دایره نشان دهنده پران ها ترسیم شود.
    ۲۰(p) مشابها درباره اندازه،تعداد و موقعیت پین برگردانها تصمیم گیری شود.(پین بر گردان به قطر ۱۰ میلیمتر مناسب است).خطوط مرکزی ترسیم شوند.
    ۲۱(p) دو دایره برای نمایش پین بر گردانها ترسیم شود.
    ۲۲(P) دو خط عمودی که نشان دهنده عرض صفحه نگهدارنده پرانها است در نمای پلان ترسیم شود.این صفحه زیر سطح جدایش قرار می گیرد(رجوع به عملیات ۳۰،نمای برش خورده).بنابراین بایستی با خط ندید ترسیم شود.خطوط ندید با خط چین های کوتاه ترسیم شده است.
    ۲۳(p) خط افقی (خط چین ) برای اندازه بالایی صفحه نگهدارنده پرانها ترسیم شود.
    ۲۴(P) خطوط محور پرانها از نمای پلان تصویر داده شود.
    ۲۵(s) دو خط دید برای پران ها از نمای پلان ترسیم داده شوند.
    ۲۶(s) خط محور پین برگردان از نمای پلان به نمای مقطع تصویر داده شود.
    ۲۷(s) دو خط دید برای پین گردان از نمای پلان تصویر داده شود.
    ۲۸(s) خط بالایی صفحه نگهدارنده پران ها و صفحه پران از نمای پلان مقطع تصویر داده می شود.
    ۲۹(s) درباره ضخامت صفحه نگهدارنده تصمیم گیری شود.این صفحه بایستی در برابر نیرو های اعمالی مذاب که از طریق اینسرت ماهیچه منتقل می شود استحکام مناسب داشته باشد.ضخامت ۳۵ میلیمتر برای این طرح مناسب ست.
    ۳۰(s) سطح رویی صفحه نگهدارنده پرانها ترسیم شود.توجه کنید که یک فضای خالی بین این سطح و سطح پشت نگهدارنده بایستی وجود داشته باشد.(این فضا برای حرکت مجموعه پران مورد نیاز است).در اکثر طرحها این فاصله ۵میلیمتر بیشتر از ارتفاع طراحی میشود.
    ۳۱(s) درباره ضخامت صفحه نگهدارنده پران تصمیم گیری شده و سطح پشت این صفحه نیز ترسیم شود.(توجه کنید که این صفحه،سطح جلویی صفحه پران نیز است).در این طرح اندازه ۱۰میلیمتر برای ضخامت صفحه مناسب است.
    ۳۲(s) درباره ضخامت صفحه پران تصمیم گیری شود و خط عمودی نشان دهنده سطح پشت این صفحه را ترسیم کنید.(توجه کنید که این خط سطح کفشک متحرک را نیز مشخص می کند.)بدلیل نیرویی که از طریق اجزاء پران به صفحه پران وارد می شود،ضخامت این صفحه باید مقاومت کافی در برابر خمش داشته باشد.ضخامت ۱۹میلیمتر در این طرح مناسب است.
 شکل3:نمای پلان که سیستم پران در آن ترسیم می شود

شکل۳:نمای پلان که سیستم پران در آن ترسیم می شود

 شکل 4:نمای برش جانبی که سیستم پران در آن ترسیم می شود

شکل ۴:نمای برش جانبی که سیستم پران در آن ترسیم می شود

  • مرحلهC :شبکه پران
    ۳۳(p)دو خط عمودی نشان دهنده سطح داخلی بلوک های تکیه گاهی ترسیم شود.(با خط ندید).موقعیت این خطوط مستقیما از موقعیت خطوط عمودی صفحه نگهدارنده پران به دست می آید.فاصله ۲ میلیمتر بین دو قطعه در نظر گرفته می شود.
    ۳۴(p) خط افق نشان دهنده موقعیت افقی بلوک تکیه گاهی با رعایت نکات عملیات ترسیم می شود.
    ۳۵(s) خط افقی شبکه پران از نمای پلان به نمای مقطع تصویر داده شود.
    ۳۶(s) خط عمودی نشان دهنده سطح پشت صفحه پران را امتداد دهید تا سطح جلویی کفشک متحرک ایجاد شود.
    ۳۷(s) درباره ضخامت کفشک متحرک تصمیم گیری شود و خط عمودی مربوط ترسیم شود.ضخامت ۱۳ میلیمتر مناسب است.
    ۳۸(s) میله بیرون انداز ترسیم شود.این خط بصورت متقارن نسبت به خط مرکز ترسیم شود.قسمت جلویی میله رزوه دار است و مانند شکل به صفحه پران بسته می شود.
    ۳۹(s) آچار خور مناسب در قسمت عقب میله ترسیم شود.این آچار خور با تخت کردن دو سمت میله بیرون انداز ایجاد شده و برای استفاده ازآچار است.
    ۴۰(s) بوش میله بیرون انداز ترسیم شود.این بوش نسبت به خط مرکزی متقارن و متناسب با میله بیرون انداز است.
    ۴۱(p) دوایر هم مرکز نشان دهنده بوش و میله بیرون انداز در نمای پلان ترسیم شود.
    ۴۲(p) دوایر هم مرکز نشان دهنده وضعیت سر هر پین پران ترسیم شود.(بصورت خط ندید.)قطر ۵ میلیمتر بیشتر از قطر پین پران در نظر گرفته شود.
    ۴۳(p) بصورت مشابه یک دایره هم مرکز با پین بر گردان برای نشان دادن وضعیت سر پین ترسیم شود.(بصورت ندید)
    ۴۴(s) با تصویر از نمای پلان به نمای مقطع،دو خط افقی کوتاه نشان دهنده وضعیت سر پین پران ترسیم شود.
    ۴۵(s) دو خط افقی عملیات قبل توسط یک خط عمودی به یکدیگر وصل شده تا اندازهای سر پین پران مشخص شود.
    ۴۶(s) با تصویر از نمای پلان به نمای مقطع دو خط افقی کوتاه که نشان دهنده وضعیت سر پین بر گردان است ترسیم شود.
    ۴۷(s) دو خط افقی عملیات قبل توسط یک خط عمودی به یکدیگر وصل شود تا اندازه سر پین برگردان مشخص شود.
    ۴۸(s) درباره ضخامت صفحه نگهدارنده ثابت تصمیم گیری شود.برای این طرح ضخامت ۴۲ میلیمتر مناسب است.یا یک خط عمودی ابعاد این صفحه مشخص شود.
 شکل 5:نمای پلان،ترسیم شبکه پران

شکل ۵:نمای پلان،ترسیم شبکه پران

 شکل 6:نمای برش جانبی،ترسیم شبکه پران

شکل ۶:نمای برش جانبی،ترسیم شبکه پران

  • مرحلهD :تکمیل نیمه بالایی نقشه
    ۴۹(p)دو خط مرکزی برای سوراخهای مسیر خنک کاری ترسیم شود.موقعیت این خطوط بستگی به موقعیت اینسرت ماهیچه،پین های پران،پین های برگردان و…. دارد.توجه کنید که در این طرح موقعیت محل سوراخهای پین برگردان ها قابل کنترل است.مسیرهای خنک کاری از کتار این سورخ ها عبور می کنند.
    ۵۰(p) مسیرهای خنک کاری ترسیم شوند.قطر ۱۰ میلی متر برای این طرح مناسب است.توجه کنید که بدلیل زیر سطح جدایش قرار گرفتن،سوراخ ها با خط ندید ترسیم شده اند.
    ۵۱(p) خطوط مربوط به رزوه های سوراخ های مسیر آب ترسیم شود.طول این خطوط کوتاه در حدود ۱۳ میلی متر است.این رزوه ها برای بستن اتصالات مختلف است.
    ۵۲(P) درباره تعداد ؛اندازه و موقعیت میله راهنما ها تصمیم گیری شود.چهر میله راهنم به قطر ۱۹ میلییمتر برای طرح این قالب مناسب است.فاصله حداقل ۵ میلیمتر بین سوراخ محل میله راهنما و مسیرهای عبور مواد بایستی در نظر گرفته شود.خط مرکزی عمودی میله راهنما ترسیم شود.
    ۵۳(p) خط مرکزی افقی میله های راهنما ترسیم شود.(برای جلوگیری از مونتاژ غلط قالب محور یک جفت از میله های راهنما مطابق شکل جابجا شود.)
    ۵۴(p) قطر حداکثر و قطر حداقل میله راهنما ترسیم شود.
    ۵۵(p) دایرهای هم مرکز (بصورت خط ندید) برای نشان دادن سر هر میله ترسیم شود.
    ۵۶(p) به محض اینکه میله های راهنما در قالب ترسیم شدند می توان ابعاد جانبی قالب را ترسیم نمود.
    ۵۷(p) ابعاد بالایی قالب نیز در این مرحله تعیین می شود.در این مرحله می توان ضخامت بلوک بالایی را تعیین نمود.این بلوک در حدود ۲۰ میلیمتر است تا بتوان آن را با پیچ بست.
    ۵۸(p) خط افقی کفشک متحرک را ترسیم کنید.ابعاد کفشک متحرک معمولا با توجه به موقعیت سوراخهای مربوط به بستن قالب روی میز ماشین تعیین می شود.برای این تمرین ،لبه کفشک متحرک بایستی حداقل ۱۳ میلیمتر باشد تا بتوان آن را به میز ماشین بست.
    ۵۹(s) جزئیات مربوط به بوش تزریق را تکمیل کنید.
    ۶۰(s) حلقه تنظیم را ترسیم کنید.اندازه قطر این حلقه با توجه به سوراخ ماشین تزریق انتخاب می شود.
    ۶۱(s) خطوط عمودی مربوط به اینسرت های حفره و ماهیچه را بربای دو نیمه قالب امتداد دهید.
    ۶۲(s) راهگاه را ترسیم کنید.برای این طرح یک راهگاه با قطر ۵ میلیمتر تا نافی اسپرو را مطابق شکل ترسیم کنید.
    ۶۳(s) نافی اسپرو رامطابق شکل ترسیم کنید.
    ۶۴(s) ورودی را ترسیم کنید.یک ورودی چهار گوش برای این طرح با ابعاد زیر انتخاب می شود.عرض ورودی ۱٫۵ میلیمتر عمق ورودی ۰٫۸ میلیمتر طول ورودی(به عملیات ۶۲ مراجعه نمایید)۰٫۸ میلیمتر.
    ۶۵(s) پین اسپرو را ترسیم نمائید.یک پین به قطر ۵ میلیمتر مناسب است.
    ۶۶(s) خطوط دیوارهای خارجی صفحه قالب را از نمای پلان تصویر دهید.
    ۶۷(s) خط دیواره خارجی کفشک متحرک را از نمای پلان تصویر دهید.
    ۶۸(s) لبه های مورد نیاز برای بستن صفحه حفره را به ماشین تزریق ترسیم کنید.ابعاد مناسب برای این لبه ها برابر ابعاد در نظر گرفته شده برای کفشک متحرک است.
    ۶۹(p) راه حل عملی برای آزاد سازی سطح جدایش این است که علاوه برتماس دو نیمه قالب در ناحیه های مجاور محفظه ها باید توسط سطوح تکیه گاهی که بر روی نیمه متنحرک چهار سطح تکیه گاهی ماشین کاری می شود.خطوط مربوطه ترسیم شود.
    ۷۰(s) در نمای مقطع مقدار آزاد در عملیات قبل را مشخص کنید.اندازه ۱٫۵ میلیمتر مناسب است.
 شکل 7:نمای پلان،تکمیل نیمه بالایی طرح

شکل ۷:نمای پلان،تکمیل نیمه بالایی طرح

 شکل8:نمای مقطع،تکمیل نیمه بالایی طرح

شکل۸:نمای مقطع،تکمیل نیمه بالایی طرح

منبع:
طراحی قالب تزریق پلاستیک
تالیف:آر جی ویلیام پای
مترجم: مهندس اصغر رئوفی